𝑪𝒐́ 𝒉𝒂𝒊 𝒄𝒂́𝒄𝒉 đ𝒆̂̉ 𝒑𝒉𝒂́𝒕 𝒕𝒓𝒊𝒆̂̉𝒏 𝒅𝒊𝒆̂̃𝒏 𝒃𝒊𝒆̂́𝒏 𝒎𝒐̣̂𝒕 𝒄𝒂̂𝒖 𝒄𝒉𝒖𝒚𝒆̣̂𝒏: 𝒕𝒉𝒆𝒐 𝒄𝒐̂́𝒕 𝒕𝒓𝒖𝒚𝒆̣̂𝒏 𝒉𝒐𝒂̣̆𝒄 𝒕𝒉𝒆𝒐 𝒏𝒉𝒂̂𝒏 𝒗𝒂̣̂𝒕.
Những câu chuyện phát triển theo cốt truyện sẽ tập trung vào chuỗi các sự kiện trong khi những câu chuyện phát triển theo nhân vật sẽ tập trung vào sự phát triển của nhân vật, từ đó định hình cốt truyện.
☘ Câu chuyện phát triển diễn biến theo cốt truyện là gì?
Một cuốn sách phát triển diễn biến theo cốt truyện tập trung vào các sự kiện. Chúng bao gồm những cảnh hấp dẫn giúp câu chuyện diễn biến một cách nhanh chóng để giữ chân người đọc. Các thể loại (genre) có xu hướng bám sát cách phát triển theo cốt truyện bao gồm: phiêu lưu hành động, kinh dị, giả tưởng và tiểu thuyết khoa học viễn tưởng.
Mặc dù những câu chuyện này vẫn cần những nhân vật thú vị và dễ hiểu, nhưng nhìn chung họ ít tập trung hơn vào tính cách của nhân vật mà chú ý nhiều hơn đến những lựa chọn của nhân vật cũng như những gì đang xảy ra. Thường có một sự việc giới thiệu mâu thuẫn chính (inciting incident) ấn tượng khiến một hoặc nhiều nhân vật phải đưa ra lựa chọn quan trọng hoặc tham gia vào chuyến phiêu lưu, tạo tiền đề cho phần còn lại của câu chuyện.
Ví dụ: Chúa tể của những chiếc nhẫn và Công viên kỷ Jura đã “xây dựng một thế giới” xung quanh các nhân vật và để thế giới đó dẫn dắt thay vì chính các nhân vật.
💥Mẹo để viết một câu chuyện có diễn biến phát triển theo cốt truyện
Những câu chuyện có diễn biến phát triển theo cốt truyện đòi hỏi phải chuẩn bị nhiều hơn và lên sơ đồ kỹ hơn trước khi đặt bút viết. Lý do là bạn muốn biết câu chuyện của mình sẽ dẫn đến đâu.
𝑃ℎ𝑎́𝑐 𝑡ℎ𝑎̉𝑜 𝑐𝑎̂𝑢 𝑐ℎ𝑢𝑦𝑒̣̂𝑛 𝑡𝑟𝑢̛𝑜̛́𝑐 𝑘ℎ𝑖 𝑣𝑖𝑒̂́𝑡: Tìm hiểu xem bạn muốn câu chuyện của mình bắt đầu như thế nào, phần giữa của câu chuyện sẽ ra sao và câu chuyện kết thúc ở đâu. Một câu chuyện không bao giờ kết thúc, không có định hướng có thể gây khó chịu cho người đọc.
𝑇𝑎̣𝑜 𝑟𝑎 𝑛ℎ𝑢̛̃𝑛𝑔 𝑡𝑖̀𝑛ℎ ℎ𝑢𝑜̂́𝑛𝑔 𝑏𝑎̂́𝑡 𝑛𝑔𝑜̛̀: Câu chuyện của bạn sẽ có những tính huống bất ngờ nào và bạn sẽ thêm chúng vào lúc nào? Để giữ cho câu chuyện hấp dẫn, bạn sẽ muốn thêm vào một vài chi tiết bất ngờ (không quá nhiều vì điều này có thể gây ra chút lộn xộn).
𝐺𝑖𝑢̛̃ 𝑙𝑜𝑔𝑖𝑐 𝑣𝑜̛́𝑖 𝑡𝑟𝑖̀𝑛ℎ 𝑡𝑢̛̣ đ𝑎̃ 𝑡ℎ𝑖𝑒̂́𝑡 𝑙𝑎̣̂𝑝: Cẩn thận vạch ra các điểm cốt truyện (plot point) để câu chuyện được phát triển tốt và rõ ràng. Làm nổi bật nguyên nhân và kết quả khi lên kế hoạch cho cốt truyện để câu chuyện dễ theo dõi.
Phần lớn sách khoa học viễn tưởng, bí ẩn, kinh dị và phiêu lưu hành động đều phát triển dựa theo cốt truyện vì chúng tập trung vào việc tạo ra một thế giới hư cấu xung quanh các nhân vật.
Ví dụ:
1.Công viên kỷ Jura của Michael Crichton
Cốt truyện hành động là thứ thu hút người đọc xuyên suốt tác phẩm hơn là bản thân các nhân vật. Những cú twist đẩy câu chuyện tiếp tục diễn tiến.
2. Đấu trường sinh tử của Suzanne Collins
Tất nhiên, tất cả chúng ta đều quen thuộc với nhân vật nữ chính, Katniss, nhưng điều khiến cuốn sách này trở nên hấp dẫn chính là bản thân Hunger Game. Các cảnh chiến đấu và yếu tố “đấu tranh sinh tồn” dựa trên những thử thách mà các nhân vật phải trải qua khiến câu chuyện thuộc dạng phát triển diễn biến theo cốt truyện.
☘ Câu chuyện phát triển diễn biến theo nhân vật là gì?
Những cuốn sách phát triển diễn biến theo nhân vật là những câu chuyện tập trung vào thế giới nội tâm của nhân vật, các động cơ khác nhau của nhân vật, những mối quan hệ của họ và sự phát triển của nhân vật xuyên suốt tác phẩm. Tất cả đều nhằm làm nổi bật ưu và khuyết điểm của một nhân vật cũng như cách tính cách của họ đã thúc đẩy câu chuyện tiếp tục như thế nào.
Mục đích của người viết khi phát triển diễn biến theo nhân vật là làm cho người đọc kết nối chặt chẽ với nhân vật chính bằng cách đưa ra một câu chuyện đằng sau (backstory), thể hiện xung đột nội tâm của nhân vật và đưa ra quan điểm của họ về những gì đang diễn ra.
Trong khi những câu chuyện phát triển dựa trên cốt truyện tập trung vào những gì đang xảy ra thì những câu chuyện phát triển dựa trên nhân vật lại tập trung vào lý do tại sao một điều gì đó lại xảy ra.
💥Mẹo viết một câu chuyện phát triển diễn biến dựa trên nhân vật:
𝐾𝑒̂̉ 𝑙𝑎̣𝑖 𝑐𝑎̂𝑢 𝑐ℎ𝑢𝑦𝑒̣̂𝑛 đ𝑎̆̀𝑛𝑔 𝑠𝑎𝑢 𝑐𝑢̉𝑎 𝑛ℎ𝑎̂𝑛 𝑣𝑎̣̂𝑡: Họ thuộc loại nhân vật nào? Tại sao nhân vật chính lại như vậy? Điều ấy có xuất phát từ tổn thương thời thơ ấu hay xung đột nội tâm trong quá khứ không? Họ từ đâu tới và muốn dừng lại ở đâu?
𝑇𝑎̣̂𝑝 𝑡𝑟𝑢𝑛𝑔 𝑣𝑎̀𝑜 𝑔𝑖𝑜̣𝑛𝑔 𝑛𝑜́𝑖 𝑣𝑎̀ 𝑔𝑜́𝑐 𝑛ℎ𝑖̀𝑛: Người đọc muốn biết nhân vật đang nghĩ gì trong suốt quá trình. Để làm được điều này, bạn có thể phá vỡ các quy tắc ngữ pháp thông thường để tạo cho nhân vật một giọng nói độc đáo và vạch ra suy nghĩ của họ.
Đ𝑖𝑒̂̀𝑢 𝑔𝑖̀ 𝑘ℎ𝑖𝑒̂́𝑛 𝑛ℎ𝑎̂𝑛 𝑣𝑎̣̂𝑡 𝑐𝑢̉𝑎 𝑏𝑎̣𝑛 𝑡𝑟𝑜̛̉ 𝑛𝑒̂𝑛 𝑡ℎ𝑢́ 𝑣𝑖̣?: Nếu xây dựng câu chuyện phát triển dựa trên nhân vật chính, chúng ta cần làm cho họ trở nên hấp dẫn nhất có thể để dẫn dắt câu chuyện tiếp tục. Hãy nghĩ về những khuyết điểm lớn và nhỏ của họ, cách họ phản ứng, cách họ quản lý các mối quan hệ xung quanh.
Dưới đây là một số tác phẩm điển hình của dạng này:
1. Bắt trẻ đồng xanh by J. D. Salinger
Bắt trẻ đồng xanh đưa chúng ta vào cuộc hành trình với cậu thiếu niên Holden Caulfield. Cậu ta luôn phải đấu tranh với các yếu tố liên quan đến cái ch.ết, cá tính và kết nối cá nhân. Sự mơ mộng mang tính tư tưởng và tình yêu dành cho tuổi trẻ của Caulfield là điều khiến người đọc nhớ đến xuyên suốt câu chuyện.
2. Bữa sáng tại Tiffany’s của Truman Capote
Theo chân nhân vật chính, Holly Golightly, câu chuyện này hoàn toàn nói về những cuộc đấu tranh và sự phức tạp của cá nhân cô, khiến cuốn sách này trở nên ví dụ điển hình về cách viết truyện dựa trên nhân vật.
☘Nên viết theo cách nào?
Bạn Điền Yên đã xem nhiều clip và bài viết về vấn đề này. Nhiều người cho rằng phát triển dựa trên cốt truyện dễ hơn bởi vì nó cuốn hút hơn, bạn không cần hiểu sâu sắc về tâm lý, con người vân vân và mây mây mới có thể viết được một câu chuyện plot driven hấp dẫn. Với một ý tưởng tốt cùng kỹ thuật triển khai hiệu quả, bạn có thể tạo ra một tác phẩm ăn khách.
Ngược lại, nhiều người khẳng định rằng phát triển dựa trên nhân vật mới là thiên đạo. Câu chuyện có thể chẳng cần cốt kiếc gì ghê gớm nhưng nếu tác giả tạo ra một nhân vật cuốn hút thì nó vẫn hay như thường. Những truyện này, khi đọc tóm tắt, bạn sẽ thấy ôi sao mà tầm thường, nhưng khi đọc thì lại bị “bánh cuốn Thanh Trì”.
Cá nhân bạn Điền Yên, với năng lực cò con hiện nay thì cách nào cũng khó hết =))) Chẳng cách nào ra truyện cả.
Chúc mọi người may mắn hơn Điền Yên.